TRABZON HALK BİLİMİ ARAŞTIRMALARI (FOLKLOR)
Bir toplumun “Millet” sıfatını kazanabilmesi vatan birliği, dil birliği, tarih birliği, erek birliği gibi değerlerle mümkündür. Bilindiği gibi Folklor; Halkın geleneğine bağlı, maddi ve manevi kültürünü kendine özgü metotlarla derleyen, araştıran, sınıflandıran, çözümleyen ve halk kültürü üzerinde değerlendirme yapan bir bilimdir. Geçmişi geleceğe bağlayan bir köprüyle yarının dünyasında yerimizi alacak, muasır medeniyet seviyesine bu basamaklardan çıkacağız. Bunun içindir ki, Folklorumuz çocuklarımıza bırakacağımız en büyük miras olacaktır.
Küçük bir melodiden büyük bir müzik yapıtı meydana getirmek,bir elişi veya el sanatları motifinden kompozisyonlar oluşturmak, yeni bir modele öncülük etmek, bir giysi parçasından moda yapmak, eski bir konaktan yeni bir mimari tarz ortaya koymak, kısacası yaratmak. İlçe, il ve hatta ülke sınırlarının sanki kültür sınırıymış gibi görülmesi, bunun sonucu olarak da birbirine komşu olan iler ve ilçeler arasındaki giysilerin, oyunların ve müziklerin farklılaştırılması, her ile hatta ve hatta her ilçeye yeni oyunlar, giysiler ve müzikler bulma gayreti ,kısacası kültürü bozma ve yok etme çabası, bilim adına üzücüdür. Unutmayalım ki, Kültürü ve bilimi tek bir insan değil, milyonların emeğine dayanan insan toplumu yaratmıştır. İnsan , hazır hünerlerle doğmaz öğrenir ve öğretir. Her kuşak insanlığın ortak tecrübe hazinesine yeni bir şeyler katar ve tecrübe gittikçe artar.
Bugün sahip olduğumuz “KÜLTÜR” varlığına halkların ve kuşakların çabası yaratmıştır. Eserimde yer alan tanımlamaların okuyucunun daha iyi anlayacağı şekilde sunulması için şekiller, teknik çizimler ve fotoğraflar tarafımdan yapılmıştır. Yine unutmayalım ki zaman, on binlerce iple , bir hikaye dokumuştur tezgahta. Her ipliğin kendi rengi vardır. Dünya kültürü desenine her halk, kendi öz çizgisini katmıştır ve bunlardan çok renkli bir kumaş meydana getirmiştir.
TRABZON KÜLTÜRÜNÜ ETKİLEYEN ETMENLER
Doğu Karadeniz kültürünü oluşturan etmenleri iki grupta toplayabiliriz:
Doğa koşulları
Tarihsel etmenler
1. DOĞA KOŞULLARI
Bir toplumun üzerinde yaşadığı doğal ortam, o toplum insanın karakter yapısını önemli ölçüde etkiler. Dağlık yörelerde yetişen insanlar, ortama uyum sağlama yönünden daha çevik, cesur, girişkendir. Bu güç ve sert doğa koşulları, onları daha çok çalışmaya, çabaya iter.Doğu Karadeniz Bölgesi’nin yüzey şekilleri dağlıktır. Dik yamaçlıdır. Ekilebilen toprak çok azdır. Bundan dolayı, Karadeniz insanı için toprak, çok değerlidir. Topraktan sonuna dek yararlanmak için olağanüstü gayret sarf edilir. Yöre insanı için büyük mücadele, kaçınılmazdır.Dağların ve dik yamaçların bitiminde, günü gününe uymayan hırçın dalgaları ile Karadeniz bulunur. Yöre insanı, toprağın vermediğini denizden almak için, bu hırçın ve acımasız dalgalarla savaşmak zorundadır. Cesur ve mücadeleci olmalıdır. Çünkü üzerinde yaşadığı doğa koşulları bunu gerektirmektedir.Yöre insanındaki çok güçlü birlik ve beraberlik ruhu, bu koşullar sonucunda oluşmuştur.
2. TARİHSEL ETMENLER
İnsanı hayvandan ayıran özelliklerden biri de insanın tarihsel bir varlık oluşudur. Hayvan, içgüdüleri ile yaşama uyar; bu nedenle kendisinden önce varolan bilgi, kültür birikimini devralmasına, öğrenmesine ihtiyacı yoktur. Oysa insan, her an kendini aşma, kendini yenileme içerisindedir. Bu ilerleme, dayanağını, gücünü, tarihsel kültür birikiminden alır. Bu yönden bir toplumun tarihsel deney ve bulguları ne denli zengin, ileri düzeyde ise o toplumun yükselme olasılığı da o denli yüksek olacaktır.